4-тӥ толшоре
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2025-тӥ ар |
4-тӥ толшоре — Григориан дырпусъя — арлэн 4-тӥ нуналыз. Ар пумозь 361 нунал кылемын (касьян аре 362 нунал).
Нунал тодметъёс
- Насьталэн нуналыз. Удмурт дырпусъя — Гид утисьлы тау карон нунал. Та нуналэ уг яра секыт ужез быдэсъяны. Корка секыт ивор вуоз шуо. Туннэ пужыятскыны дэмлало, нош керттӥськонлэсь ало. Уг яра шуо анай-атайлы лек кылын вазиськыны, сопал дуннее кошкемъёс сярысь уродэн вераны.
- Та нуналэ пилемъёс тӧллы пумит кошко ке — лымыялоз.
- Гурт пудо-живот урыз-урыз сиське ке — туж зол кезьытскоз.
- Кыӵе туннэ куазь, сыӵе ик луоз коньывуон толэзе но.
Нимнуналзэс пусъё[Тупатыны | вики-текстэз тупатыны]
- Анастасия, Дмитрий, Евод, Евтихиан, Зоил, Фёдор, Феодотия, Хрисогон.
Праздникъёс но буре ваён нуналъёс
ООН — Брайль азбукалэн дунневыл нуналыз.
— Исаак Ньютонэн 1843 арын усьтэм тяготенилэн дунневыл нуналыз.
Йӧскалык праздникъёс[Тупатыны | вики-текстэз тупатыны]
Тумошо праздникъёс[Тупатыны | вики-текстэз тупатыны]
- (ӟуч )
Луэм учыръёс
Удмуртиын[Тупатыны | вики-текстэз тупатыны]
- 1924 — Урал улосын Сарапул ёрос кылдытэмын.
- 1992 — Ижын егитъёслэн «Молодой человек» нимо муниципал кар театрзы кылдытэмын.
Россиын[Тупатыны | вики-текстэз тупатыны]
- 1829 — Мария Юшневскаялы декабрист — картэз сьӧры Сибире мыныны лэземын.
- 1920 — Александр Колчак «Верховный Правитель России» но Верховный Главнокомандующий нимъёслэсь палэнтэмын вал.
- 1955 — ЦК КПСС «В. И. Ленинэз буре ваён нунал сярысь» постановлени кутӥз, кудаз шуэмын вал, буре ваён нуналэн лыдъяно В. И. Ленинлэсь вордӥськем нуналзэ — 22 оштолэзез.
- 1959 — Луна-1 (СССР) нырысетӥез инсьӧр аппарат, кудӥз Толэзёзь вуиз.
Дуннеын[Тупатыны | вики-текстэз тупатыны]
- 1494 — кириллицаен печатлам «Осмогласник» нырысетӥ лымшорпал славян книга поттэмын.
- 1698 — Лондонын англи корольёслэн эксэйюртсы ӝуаса быриз.
- 1717 — Гаагаын Франци, Англии но Голланди куспын Испанилы пумит ньыль полэс альянс кылдытэмын.
- 1896 — Юта США-лэн 45-тӥ штатэз луиз.
- 1943 — Америкаысь «Тайм» журнал 1942-тӥ арез йылпумъяса, И. В. Сталинэз Арлэн адямиез шуыса нимаз.
- 1948 — Бирмалэн асэриклыкез сярысь ялэмын.
- 2004 — «Спирит» марсоход Марсэ пуксиз.
- 2010 — усьтэмын дуннеысь тужгес ӝужытэз Бурдж-Халиф юрт.
Вордскизы
- 1936 — Олег Шаврин, Ижысь техникая кун университетлэн ректорез (1983-тӥ арысен 1988-тӥ арозь).
- 1643 — Исаак Ньютон, тодмо англи физик, математик, астроном, философ.
- 1785 — Якоб Гримм, немец филолог но выжыкылчи.
- 1809 — Луи Брайль, Франциысь дышетӥсь.
- 1934 — Зураб Церетели, грузин скульптор.
Кулӥзы
- 1752 — Габриэль Крамер, Швейцариысь математик, линейной алгебралэн инъясьёсыз пӧлысь одӥгез.
- 1960 — Альбер Камю, Франциысь писатель но философ, литературая Нобель премилэн лауреатэз.
- 1961 — Эрвин Шрёдингер, Австриысь физик, физикая Нобель премилэн лауреатэз.
- 1992 — Василий Широбоков, удмурт совето гожъясьчи но журналист.