3-тӥ толшоре
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2025-тӥ ар |
3-тӥ толшоре — Григориан дырпусъя арлэн 3-тӥ нуналыз. Ар пумозь 362 нунал кылемын (касьян аре 363 нунал).
Нунал тодметъёс
- Ӟуч калык та нуналэз Пётр Полукорм шуэ. Малы ке шуоно, та дырлы дасям пудо-сиён ӝыныез быдтэмын луэ ини. Удмурт калыклэн оскемезъя — Корка утисьлы тау карон нунал. Ар ӵоже медаз висе шуыса, та нуналэ ошмес вуэн пыласькылӥзы. Та нуналэ нокинлы шудбур но тазалык уг сӥзё, малы ке шуоно, ваньмыз оглань быдэсмоз шуо.
- Та нуналэ лымы трос ке люкаськемын — ар емышо но ю-нянё луоз. Ӧжыт ке — гужем кӧс но туж пӧсь луоз.
- Тунэ шундыӝужаку инбам яркыт-льӧль буёло ке — пелляськоз.
Нимнуналзэс пусъё[Тупатыны | вики-текстэз тупатыны]
- Леонтий, Михаил, Никита, Пётр, Прокопий, Сергей, Ульяна, Фемистоклей, Феофан, Филарет.
Праздникъёс но буре ваён нуналъёс
- Луллэн но мугорлэн калыккуспо нуналыз.
- Славян калыклэн княгиня Ольгаез буре ваён нуналыз.
Йӧскалык праздникъёс[Тупатыны | вики-текстэз тупатыны]
Тумошо праздникъёс[Тупатыны | вики-текстэз тупатыны]
- (ӟуч )
- Кӧлэмпотон нунал.
Луэм учыръёс
Удмуртиын[Тупатыны | вики-текстэз тупатыны]
- 1931 — ВАО-ын 10 ар нимо Кун театрлэн нырысетӥ ялан ужась удмурт театральной труппаез кылдытэмын.
- 1991 — Удмуртиысь Бигер мер центрлэн Президиумезлы луыса, «Янарыш» газет кылдытэмын.
Россиын[Тупатыны | вики-текстэз тупатыны]
- 1795 — Россилэн но Австрилэн Петербургын гожтэм декларацизыя Польшаез куинетӥ люкон сярысь ялэмын.
- 1850 — Семёновской плацын Ф. М. Достоевскиез ыбыса виён сярысь пумкыл палэнтэмын.
- 1906 — Красноярскысь республика пазьгемын.
- 1994 — Иркутск котырын Ту-154 самолёт катастрофае шедьыса, 126 мурт быриз.
Дуннеын[Тупатыны | вики-текстэз тупатыны]
- 1431 — Бургундилэн герцогез пӧяса пленэ кутэм Жанна д’Аркез англи корольлэн нимыз улсын ужась Кошон епископлы 10 000 франкен вузаз.
- 1851 — физик Жан Фуко аслаз корка мурӝолаз эксперимент лэсьтӥз, кудӥз Музъем берганлы умой-умой валэктон сётӥз.
- 1868 — Муцухито Японие император тӧрлыклэн берытскемез сярысь манифест поттӥз.
- 1958 — Вест-Индиысь федераци кылдытэмын.
- 1959 — Аляска США-лэн 49-тӥ штатэз луиз.
- 1962 — Кубаысь католической духовенствоез зӥбыны турттэменыз валче,Иоанн XXIII Фидель Кастроез черк бордысь палэнтӥз.
Вордскизы
- 1938 — Клементий Роговец, Горький чугун сюреслэн Иж люкетэныз кивалтӥсь 1992-тӥ арысен 2000-тӥ арозь, Удмуртиысь Кун Кенешлэн депутатэз.
- 1961 — Татьяна Миннияхметова, этнограф, истори наукаосъя кандидат но философияя доктор.
- 106 а. э. азьвыл — Марк Туллий Цицерон, Римысь оратор, философ но политик.
- 1892 — Дж. Р. Р. Толкин, Англиысь гожъясьчи, лингвист, филолог.
- 1906 — Алексей Стаханов, Стахановской движениез инъясь.
- 1921 — Пауль Альвре, эстон кылчи.
- 1936 — Николай Рубцов, ӟуч кылбурчи.
- 1956 — Мел Гибсон, американ актёр но режиссёр.
- 1958 — Александр Половцев, Россиысь актёр.
- 1969 — Михаэль Шумахер, «Формула-1»-ысь тужгес азинлыко пилот, дуннелэн сизьым полэс чемпионэз.
Кулӥзы
- 1923 — Ярослав Гашек, Чехиысь гожъясьчи-сатирик.
- 1945 — Эдгар Кейси, Америкаысь экстрасенс но эмчи.
- 2003 — Флора Кадар, Венгриысь актриса.
- 2008 — Александр Абдулов, актёр, РСФСР-ысь калык артист.